Wzrost czytelnictwa

W 2023 roku lekturę co najmniej jednej książki w ciągu dwunastu miesięcy poprzedzających badanie zadeklarowało 43% badanych, o 9 punktów procentowych więcej niż w dwóch ostatnich latach, najwięcej od 10 lat. To wyraźnie więcej niż w poprzednich latach – poza rokiem 2020 wskaźnik ten przez niemal całą dekadę utrzymywał się na niższym poziomie. Ten wzrost jest szczególnie dobrze widoczny, jeśli weźmie się pod uwagę wyniki pomiarów wykonanych przez Bibliotekę Narodową w latach 2021 i 2022 – czytam na początku raportu.

Zmiany w bibliotekach

Autorzy raportu podkreślają zmianę, jaka zaszła w bibliotekach między rokiem 2020 a 2023. Okazało się, że wpisany w Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa wymóg otwarcia bibliotek publicznych w co najmniej połowę sobót w ciągu roku poszerzył dostępność bibliotek, dzięki czemu podwoił się odsetek odwiedzających je aktywnych zawodowo mężczyzn w wieku 25–39 lat. Jak zaznaczono w raporcie: jest to o tyle istotne, że męski wzór osobowy i aktywne zaangażowanie ojców w socjalizację czytelniczą sprzyjają wyrobieniu i utrwaleniu nawyków czytelniczych wśród dzieci, zwłaszcza chłopców.

Źródła czytanych książek i sposoby pozyskiwania informacji o książkach

Wśród źródeł czytanych książek na pierwszym miejscu znajdują się te związane z posiadaniem danej lektury na własność, a więc zakupy (48% – wzrost o 12% do roku poprzedzającego). Ex aequo na kolejnych miejscach podium z wynikiem 29% są: wypożyczenia od rodziny lub znajomych oraz prezenty. Wypożyczenia z bibliotek różnych typów stanowiły 20%.

W prezentowanym badaniu stanu czytelnictwa w 2023 roku po raz pierwszy uwzględniono dodatkowe sposoby pozyskiwania informacji o książkach, które są związane z internetowymi ogniwami społecznego obiegu książki. Są to: multimedialne podcasty, vlogi, krótkie filmy, wpisy influencerów rekomendujące książki i czytanie na platformach takich jak: TikTok, gdzie obecna jest społeczność BookTok, BookTube na YouTube czy też Instagram. Badanie odnotowało grupę 7% czytelników korzystających z tego źródła informacji o książkach.

Obraz polskiego czytelnika

Czytelnikiem jest zazwyczaj osoba wykształcona, z miasta liczącego co najmniej 200 tys. mieszkańców. Według badania najczęściej, w każdej grupie wiekowej i niezależnie od posiadanego wykształcenia, czytają kobiety. Nawyki czytania dziedziczy się w środowisku rodzinnym, ale wpływ na to mają również wzorce kulturowe.

W raporcie zwrócono uwagę na czytelnictwo seniorów, które również wzrosło. Czytanie książek w grupie wiekowej 60-70 lat deklaruje 40% osób (w 2022 roku 28%), a powyżej 70 roku życia już 32% (w 2022 roku 22%).

Wciąż Polacy wolą czytać książki tradycyjne niż te w formatach cyfrowych. Lekturę co najmniej jednego tytułu na ekranie urządzenia elektronicznego w 2023 roku zadeklarowało 7% czytelników.

Najpoczytniejsza literatura

W 2023 roku wśród najpoczytniejszych w Polsce książek dominuje literatura kryminalna, sensacyjna i thrillery (28%). Polacy chętnie sięgają również po literaturę obyczajową, romanse i powieści erotyczne (22%), a w dalszej kolejności po non-fiction, w tym biografie, publicystykę, historię XX wieku (17%), a także poradniki (16%).

Najpoczytniejsi autorzy

Podium jest potwierdzeniem niesłabnącej popularności książek Remigiusza Mroza. Już piąty raz autor powieści kryminalnych zajmuje pierwsze miejsce w rankingu „Najpoczytniejszych autorów w 2023 roku”. Srebrne miejsce zostało utrzymane w klimacie grozy, a świadczy o tym nazwisko amerykańskiego powieściopisarza Stephena Kinga, któremu ustąpił Henryk Sienkiewicz. Pierwszą dziesiątkę zamykają kolejno: Harlan Coben. Katarzyna Bonda, J. K. Rowlin, Agatha Christie, Joseph Murphy, Andrzej Sapkowski, Adam Mickiewicz.

Najpoczytniejsi autorzy w 2023 roku – ranking

Źródło danych: Biblioteka Narodowa

Barbara Maria Morawiec, lustrobiblioteki.pl